Cultuur in slavernij
1700 - heden
Een taal uit alle windstreken
WILLEMSTAD / ORANJESTAD /KRALENDIJK – Papiaments is de taal die gesproken wordt door mensen uit Aruba, Curaçao en Bonaire. Op alle drie de eilanden spreken de mensen het Papiaments een beetje anders, net zoals je in Nederland ook aan de uitspraak van mensen kunt merken uit welke provincie ze komen.
De taal is relatief jong, niet zo oud als Engels, Nederlands of Spaans. Papiaments is onlosmakelijk met de trans-Atlantische slavernij verbonden. De taal ontstaat doordat mensen uit allerlei hoeken van de wereld door de slavernij met elkaar in contact komen en elkaar moeten zien te verstaan. Tussen Afrikanen, slavenhandelaren en slavenbezitters groeit zo stap voor stap een nieuwe taal.
Hoe ontstaat het Papiaments?
Afrikaanse mannen, vrouwen en kinderen worden in verschillende Afrikaanse gebieden gevangen genomen en tot slaaf gemaakt. Ze komen uit verschillende stammen. Ze spreken verschillende talen. Samen worden ze naar forten aan de kust gebracht. Daar worden ze opgesloten tot er een schip komt dat hen overvaart naar Amerika. Ze proberen met elkaar te praten en zo ontstaat er langzaamaan een mengtaal. Je kunt zeggen dat dat het begin is van het Papiaments, al zijn de geleerden het daar nog niet helemaal met elkaar over eens. Je vindt zeker woorden in de taal die oorspronkelijk uit Afrika komen.
In het begin van de slavenhandel zijn de handelaren vooral Spanjaarden en Portugezen. De matrozen aan boord van de slavenschepen komen vooral uit de provincie Galicië en spreken de taal van daar, Galego – dat lijkt op het tegenwoordige Portugees. Veel woorden uit die taal zijn in het Papiaments terechtgekomen. Later gaan ook Britten, Fransen, Nederlanders, Duitsers en Denen meedoen aan de slavenhandel. Zij spreken ieder in hun eigen taal de tot slaaf gemaakte Afrikanen aan. Zo ontstaat er nog meer een mengtaal.
Onderweg van Afrika naar Amerika maken de slavenschepen vaak een stop op de Kaapverdische eilanden. Sommige tot slaaf gemaakten zijn er dan zo slecht aan toe dat ze daar worden achtergelaten. Nog steeds kun je in de taal van die eilanden horen dat die op het Papiaments lijkt. Bijvoorbeeld in het woordje nan: dat betekent ‘zij’, maar is ook het woord waarmee je een meervoud maakt.