Familie
verhalen

Terzool – Colin

In het appartementen complex voor Surinaamse ouderen ‘Wi Kontren’, woont Rinia Terzool (76). Vanuit haar raam kijkt ze uit over de binnentuin van het complex, waar tropische planten groeien die de bewoners aan Suriname laten denken. Rinia vertelt waar de naam Terzool volgens haar vandaan komt.

“Terzool is een dorpje in Friesland. Veel Surinamers hebben achternamen van Nederlandse plaatsen. Ik denk dat mijn naam uit Friesland komt en dat het naar Suriname is gebracht door een Friese plantagehouder of slavenhandelaar.” Haar dochter Kimberly Emanuels (48) onderbreekt haar: “Nee ma, dat klopt niet! De naam Terzool is toegekend aan een gemanimuteerde slaaf, uw overgrootvader, Jacques Terzool.” Kimberly is in de archieven gedoken en heeft onderzoek gedaan naar hun famlie geschiedenis. Zij laat het bewijs van manumissie (vrijkoping) zien.

 “Maar waarom heeft hij dan die naam Terzool gekregen? Dan moet er toch iemand geweest zijn die uit dat Friese dorpje kwam?” vraagt Rinia. “Het zou kunnen, maar of dat echt zo is, is niet duidelijk,” vult Kimberly aan. Kimberly weet wel te vertellen dat ze Amsterdamse voorouders heeft. Want wie waren dan de ouders van Jacques Coenraad Terzool? Jacques Coenraad Terzool werd vrijgekocht als jongetje van 9 jaar, zijn vader was meubelmaker en hij werd dat later ook. Zijn moeder was Kwassiba Terzool, ook slaafgemaakte. “Kwassiba was huisslavin en eigendom van Samuel Benjamin Sanches. Hij huurde zijn slaven (timmermannen en huisbedienden) uit aan derden. Van haar moeder Affiba Terzol (geb. 1791) weet ik niet of zij in Suriname is geboren,” vertelt Kimberly.

Lang geleden in Noord Holland…

Jacques Coenraad Terzool werd vrijgekocht als jongetje van 9 jaar.

Het begon met de geboorte van Jacob Minnekedam die in 1710 waarschijnlijk werd geboren in Monickendam.  Deze Jacob had een zoon, Salomon J. van West, geboren in 1739 in Monnickendam en overleden in 1814 in Amsterdam.  Salomon had ook een zoon Isaac van West, die in Amsterdam is geboren maar overleden in Paramaribo. Isaac Itsak Salomon van West was net zoals zijn zoon Coenraad, commissionair. Zijn zoon, Coenraad Isaac van West, werd geboren in Paramaribo.

De Weidestraat in Paramaribo

Familieverhaal1_062
Foto: Collectie M. Pickering

 

Joodse familie

Foto: collectie Ralph G. Bennettlevi gomperts

Familie Levi-Gomperts

De familie Van West waren hoog-Duitse joden. Coenraad Isaac van West is de voornaamste donateur van fondsen voor de bouw van de Hoogduitsche Israëlitische Synagoge waarmee in 1835 werd aangevangen. Coenraad trouwde met Aaltje Swijt. Hij was speciaal daarvoor naar Amsterdam teruggegaan, om zijn bruid te zoeken. Samen met Aaltje ging hij weer in Suriname wonen en kregen daar ook kinderen. In 1846 besloten ze om met het hele gezin terug te gaan naar Amsterdam en zijn daarna nooit meer teruggekeerd naar Suriname.

 

Een stiekeme liefdesverhouding

Familieverhaal_stoel

Typische Surinaamse stoel.

Jarusu Sturu

Maar…intussen had Coenraadvan West wel een verhouding met Jeanette van’t Velde, die blijkbaar slavin was. We weten niet of ze verliefd waren, maar het kan heel goed dat Aaltje hier achter was gekomen en dat ze daarom terug naar Nederland zijn gegaan om nooit meer terug te keren naar Suriname. Het kan ook dat hij voordat hij met Aaltje trouwde al verkering had met Jeanette en dat zij zijn ware liefde was, maar als blanke man kon je niet met een gekleurde vrouw trouwen in die tijd en moest hij naar Nederland om ‘uitgehuwelijkt’ te worden.

Wel had Coenraad Isaac van West kinderen met Jeanette gehad, waaronder Frits Coenraad van’t Velde. Dit is weer de vader van Jacques Coenraad Terzool, het vrijgekochte jongetje waar dit verhaal mee begon. Hij is de overgrootvader van Rinia Terzool en de bet overgrootvader van Kimberly Emanuels, die vandaag dit verhaal vertellen. Kwassiba was de hun (bet)overgrootmoeder. Zij kreeg pas haar vrijheid in 1863 met de afschaffing van de slavernij. Frits werd wel daarvoor vrijgekocht, maar pas op volwassen leeftijd.

Terzool en Colin

Hoe ging het verder met Jacques Terzool? “Hij trouwde met Adolphina Louz en hun zoon Jean Henri Terzool trouwde met Marianna Colin van plantage Kent”, vertelt Kimberly. “Deze Marianna is mijn oma, die mij heeft opgevoed na de dood van mijn moeder”, vertelt Rinia. Haar moeder is overleden aan een hartkwaal.

Chinese voorouder

Familieverhaal1_027

De Chinese voorouderKoopman Man-A-Sam en zijn echtgenote ca. 1910 (collectie L. Kortoredjo- Mau A Sam)

Marianna Colin had een Chinese vader, die als contractarbeider begonnen was op plantage Kent, maar zich later had opgewerkt tot verkoper. Waar komt de naam Colin vandaan? Kimberly legt uit: “De achternaam Colin is gegeven op plantage Kent in 1862.

De voornaam Colin komt voor op een inventaris van plantage Kent uit 1830. Deze Colin is waarschijnlijk geboren op plantage Oxford in Coronie.”

Oma was lid van een vereniging

Foto’s met een verhaal

Familieverhaal1_053 Foto: Collectie Rosalyn Terborg-Penn
Familie in de VSJacques Terborg met zijn ouders

Jonge generatie

De dochters van Kimberly komen de woonkamer binnenlopen. Ze zijn ook op bezoek bij oma. Jermima (15) en Yonah (13) vinden hun familiegeschiedenis ook interessant. “Maar ik heb echt geen geduld om zelf in die archieven te duiken, dat mag mijn moeder lekker doen.”, zegt Yonah. “Ik ben zelf ermee begonnen, toen ik zwanger was van de eerste, want je wilt je kinderen toch wel vertellen wat hun roots zijn.

Hoe meer je uitzoekt, hoe verslavender het is omdat je steeds meer wilt weten”, zegt Kimberly. “Nou, misschien als ik ouder ben, dat ik het dan ook leuk ga vinden, maar nu voorlopig nog niet”, zegt Jemima. “En wie weet, heeft mama tegen die tijd alles al uitgezocht.”

(Overgroot)oma ging naar een feestje

Wat is jouw familiegeschiedenis?

Wil je zelf aan de slag met het uizoeken van jouw familieverhaal? Ontdek dan de geschiedenis opnieuw en gebruik hiervoor één van de links;